فولادهای عملیات حرارتی پذیر، برای ساخت قطعاتی استفاده می شوند که در فرآیند استفاده، تحت واکنش‌های شدید کششی، خمشی و پیچشی قرار می گیرند. این فولادها، به دو دسته کلی فولادهای عملیات حرارتی پذیر غیرآلیاژی و فولادهای عملیات حرارتی پذیر آلیاژی تقسیم می شوند. فولادهای عملیات حرارتی پذیر غیرآلیاژی، مانند فولادهای IASC1221 و IASC1191، دارای درصد کربن پایینی هستند و استحکام نسبتاً کمی دارند. این فولادها، برای ساخت قطعاتی با سطح مقطع کم، مانند پیچ و مهره استفاده می شوند. در مقابل آن، فولادهای عملیات حرارتی پذیر آلیاژی، مانند فولادهای IASC6580 و IASC7225، حاوی عناصر آلیاژی مانند کرم، نیکل، مولیبدن یا وانادیم هستند. این عناصر آلیاژی، استحکام و سختی این فولادها را افزایش می دهند. فولادهای عملیات حرارتی پذیر آلیاژی، برای ساخت قطعاتی با سطح مقطع بزرگ، مانند محورها و چرخ دنده ها، استفاده می شوند. در ادامه، به بررسی بیشتر این محصولات مهم و پرکاربرد در صنعت، می‌پردازیم.
فولادهای عملیات حرارتی پذیر چیست؟
فولادهای عملیات حرارتی پذیر، گروهی از فولادها هستند که با اعمال عملیات حرارتی، مانند سخت کاری، می توان خواص مکانیکی آن ها را بهبود بخشید. این فولادها، کاربری ویژه ای ندارند، اما در صنایع قطعه سازی و ماشین سازی، به دلیل استحکام، سختی و مقاومت سایشی بالا، کاربرد گسترده ای دارند.
خواص اصلی این فولادها عبارتند از:
✔ سختی پذیری و عملیات حرارتی پذیری عالی
✔ قابلیت عملیات حرارتی القایی
✔ چقرمگی بالا
✔ انعطاف پذیری
✔ قابلیت فورج و نوردپذیری مطلوب
✔ استحکام متوسط به بالا
✔ مقاومت سایشی و خستگی مناسب
این نوع فولادها کاربرد گسترده و مهمی در ساخت محور، میل لنگ، چرخ دنده، شافت، پین، شاتون، پیچ و مهره دارند. همچنین در قطعات انواع ماشین آلات و وسایل تقلیه نیز از این فولادها استفاده می‌شود. همچنین، فولادهای عملیات حرارتی پذیر، به دلیل قابلیت سخت کاری، می توانند سختی و استحکام بالایی داشته باشند. این قابلیت، باعث کاربرد گسترده این فولادها در صنایع مختلف، به خصوص قطعه سازی و ماشین سازی شده است.
دمای سخت کاری، دمای کوئنچ کردن فولاد است. نوع سخت کاری، روشی است که برای افزایش سختی و استحکام فولاد استفاده می شود. همچنین سختی، میزان مقاومت فولاد در برابر سایش و خراش است.
بیشتر بخوانید: اسلب فولادی یا تختال چیست؟
انواع فولاد عملیات حرارتی پذیر
در این قسمت به انواع فولادهای رایج در عملیات حرارتی پذیر اشاره می‌کنیم و توضیح مختصری درباره هریک از این نوع فولادها ارائه می‌دهیم. شما می‌توانید با توجه به نیاز خود و حوزه‌ای که در آن فعالیت میکنید، فولاد عملیات حرارتی پذیر موردنظر خود را انتخاب و اقدام به خرید کنید.
1️⃣ فولادهای عملیات حرارتی پذیر غیر آلیاژی
فولادهای عملیات حرارتی پذیر غیر آلیاژی، فولادی هستند که تنها حاوی مقادیر کمی کربن و عناصر آلیاژی هستند. این فولادها معمولاً دارای سختی و مقاومت تسلیم نسبتاً پایینی هستند، اما چقرمگی و شکل‌پذیری خوبی دارند. از فولادهای عملیات حرارتی پذیر غیر آلیاژی در ساخت قطعاتی استفاده می‌شود که تحت بارهای دینامیکی و ضربه قرار می‌گیرند، مانند چرخ‌دنده‌ها، محورها و قطعات ماشین‌آلات.
2️⃣ فولادهای عملیات حرارتی پذیر منگنز دار
فولادهای عملیات حرارتی پذیر منگنز دار، فولادی هستند که حاوی مقادیر قابل توجهی از منگنز (1.5 تا 3 درصد) است. منگنز باعث افزایش استحکام و مقاومت به سایش این فولادها می‌شود. از فولادهای عملیات حرارتی پذیر منگنز دار در ساخت قطعاتی استفاده می‌شود که تحت بارهای سنگین و سایش قرار می‌گیرند، مانند چرخ‌دنده‌های سنگین، میل لنگ‌ها و قطعات ماشین‌آلات سنگین.
3️⃣ فولادهای عملیات حرارتی پذیر کروم دار
فولادهای عملیات حرارتی پذیر کروم دار، فولادهایی هستند که حاوی مقادیر قابل توجه کروم (1.5 تا 3 درصد) می‌شوند. کروم باعث افزایش مقاومت به خوردگی و زنگ‌زدگی این فولادها می‌شود. از فولادهای عملیات حرارتی پذیر کروم دار در ساخت قطعاتی استفاده می‌شود که در معرض محیط‌های خورنده قرار می‌گیرند، مانند لوله‌های نفت و گاز، مخازن و تانکرها.
4️⃣ فولادهای عملیات حرارتی پذیر کروم-مولیبدن دار
فولادهای عملیات حرارتی پذیر کروم-مولیبدن دار، فولادهایی هستند که حاوی مقادیر قابل توجهی کروم (1.5 تا 3 درصد) و مولیبدن (0.2 تا 0.4 درصد) هستند. کروم و مولیبدن باعث افزایش مقاومت به خوردگی و سایش این فولادها می‌شود. از فولادهای عملیات حرارتی پذیر کروم-مولیبدن دار در ساخت قطعاتی استفاده می‌شود که تحت بارهای سنگین و شرایط سخت محیطی قرار می‌گیرند، مانند توربین‌های گازی، قطعات هواپیما و تجهیزات نظامی.
انواع فولادهای عمیلاتی حرارتی پذیر در شرکت نورد
در این قسمت به انواع فولادهای حرارتی پذیر که در شرکت نورد پشتیبانی و تولید می‌شود اشاره می‌کنیم. همچنین، می‌توانید ضمن کسب اطلاعات بیشتر و مشاوره برای خرید محصولات، با پشتیبانان شرکت نورد تماس حاصل کنید.
✅ فولاد CK45
فولاد CK45 یک فولاد عملیات حرارتی پذیر کربنی است که حاوی مقدار 0.45 درصد کربن است. این فولاد دارای استحکام کششی بالا و شکل پذیری خوبی است و برای ساخت قطعات تحت بارهای ضربه ای مانند چرخ دنده ها، میل لنگ ها، پیستون ها و … استفاده می شود.
✅ فولاد CK60
فولاد CK60 یک فولاد عملیات حرارتی پذیر کربنی است که حاوی 0.6 درصد کربن است. این فولاد دارای استحکام کششی بالاتری نسبت به فولاد CK45 است و برای ساخت قطعات تحت بارهای سنگین تر استفاده می شود.
✅ فولاد vcn150
فولاد VCN150 یک فولاد عملیات حرارتی پذیر آلیاژی است که حاوی 1.5 درصد کروم و 0.3 درصد نیکل است. این فولاد دارای مقاومت به خوردگی و سایش بالایی است و برای ساخت قطعات در معرض خوردگی و سایش مانند غلتک ها، چرخ دنده ها و … استفاده می شود.
✅ فولاد mo40
فولاد MO40 یک فولاد عملیات حرارتی پذیر آلیاژی است که حاوی 0.4 درصد کروم، 1 درصد مولیبدن و 0.1 درصد وانادیوم است. این فولاد دارای استحکام کششی بسیار بالا و مقاوت خوبی است و برای ساخت قطعات تحت بارهای سنگین و ضربه ای مانند میل لنگ ها، شاتون ها و … استفاده می شود.
تفاوت فولاد C45 و CK45 چیست ؟
فولاد C45 و CK45 هر دو فولادهای غیر آلیاژی هستند که دارای درصد کربن 0.45% هستند. تفاوت اصلی این دو فولاد در میزان فسفر و گوگرد آنها است. فولاد C45 دارای حداکثر 0.04% فسفر و 0.05% گوگرد است، در حالی که فولاد CK45 دارای حداکثر 0.03% فسفر و 0.04% گوگرد است. وجود مقادیر کمتری از فسفر و گوگرد در فولاد CK45 باعث می شود که این فولاد دارای خواص مکانیکی بهتری مانند استحکام کششی، استحکام و سختی باشد. علاوه بر این، فولاد CK45 دارای مقاومت خوردگی بهتری نسبت به فولاد C45 است.
در مقابل، فولاد C45 برای کاربردهایی که نیاز به خواص مکانیکی کمتری دارند، مناسب تر است. از جمله کاربردهای فولاد C45 می توان به موارد زیر اشاره کرد:
✔ ساختمان سازی
✔ ساخت و ساز
✔ تجهیزات کشاورزی
در نهایت، انتخاب بین فولاد C45 و CK45 به نیازهای خاص کاربرد مورد نظر بستگی دارد. در نام‌گذاری فولادها از نظر شیمیایی، حرف C که نماد کربن است در تمام آنها استفاده می‌شود. اگر آنالیز فولاد مقدار فسفر و گوگرد را کمتر از 0.045 نشان دهد، آن فولاد را «کیفی» می‌گویند و هیچ حرف دیگری بعد از حرف C نیامده است. اما اگر آنالیز فسفر و گوگرد را کمتر از 0.035 نشان دهد، آن فولاد را «نجیب» می‌گویند و حرف K بعد از حرف C قرار می‌گیرد. بنابراین، با توجه به جدول آنالیز ارائه شده، فولاد CK45 از نوع نجیب است.
بیشتر بخوانید: فولاد فنر چیست؟
قیمت و خرید فولادهای عملیاتی حرارتی
فولادهای عملیاتی حرارتی، فولادی هستند که با اعمال عملیات حرارتی، خواص مکانیکی و فیزیکی آنها تغییر می‌کند. این فرآیندها به منظور بهبود مشخصات فولاد، افزایش مقاومت و یا ایجاد خواص خاصی مانند سختی، مقاومت به خوردگی، مقاومت به حرارت و… انجام می‌شود. قیمت فولادهای عملیاتی حرارتی تحت تأثیر عوامل مختلفی قرار دارد که از جمله آنها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
✅ عرضه و تقاضا
مانند هر کالای دیگری، عرضه و تقاضا عامل اصلی تعیین کننده قیمت فولادهای عملیاتی حرارتی است. هر چه تقاضا برای این فولادها بیشتر باشد و عرضه کمتر، قیمت آنها افزایش می یابد. به‌طور مثال صنعت خودروسازی یکی از بزرگترین مصرف کنندگان فولادهای عملیات حرارتی است. افزایش تقاضا برای خودروها منجر به افزایش تقاضا برای فولادهای عملیاتی حرارتی نیز می شود.
✅ قیمت مواد اولیه
مواد اولیه اصلی مورد استفاده در تولید فولادهای عملیاتی حرارتی شامل سنگ آهن، ضایعات فلزی و انرژی هستند. هر گونه افزایش در قیمت این مواد اولیه، منجر به افزایش قیمت فولادهای عملیاتی حرارتی نیز می شود.
✅ سیاست و شرایط اقتصادی
دولت ها می توانند با اعمال سیاست های مالی و ارزی، تأثیر قابل توجهی بر قیمت فولادهای عملیاتی حرارتی داشته باشند. به عنوان مثال، افزایش نرخ مالیات بر صادرات فولاد می تواند منجر به کاهش صادرات و افزایش قیمت داخلی شود.
✅ موقعیت جغرافیایی
قیمت محصولات ممکن است بسته به موقعیت جغرافیایی متفاوت باشد. به عنوان مثال، قیمت مواد غذایی در مناطق شهری معمولاً بیشتر از مناطق روستایی است.
✅ کیفیت محصول
محصولات با کیفیت بالاتر معمولاً قیمت بیشتری دارند. در این بخش هم اگر محصول شما دارای مواد اولیه باکیفیت و ویژه باشد، قیمت آن از دیگر فولادهای عمیلات حرارتی پذیر بیشتر خواهد بود.
به طور کلی، فولادهای عملیاتی حرارتی دارای قیمت بالاتری نسبت به فولادهای ساده کربنی هستند. دلیل این امر، وجود عناصر آلیاژی در فولادهای عملیاتی حرارتی است که باعث بهبود خواص مکانیکی و فیزیکی آنها می‌شود.
برای خرید فولادهای عملیاتی حرارتی، می‌توانید از طریق مراکز و فروشگاه‌های معتبر مانند شرکت نورد اقدام کنید. در هنگام خرید، باید به کیفیت و استانداردهای محصول توجه داشته باشید. در نهایت، قیمت محصول یا خدمت توسط عوامل متعددی تعیین می‌شود. شرکت‌ها باید تمام این عوامل را در نظر بگیرند تا قیمتی را تعیین کنند که برای آنها و مشتریانشان سودآور باشد.
سوالات متداول
فولادهای عملیات حرارتی به دلیل خواص مکانیکی و فیزیکی بهبود یافته، کاربردهای گسترده ای در صنایع مختلف دارند. به همین دلیل، خرید و قیمت این فولادها از اهمیت ویژه ای برخوردار است. در این بخش به چهار سوال متداول درباره فولادهای عملیات حرارتی پاسخ می دهیم.
1. فولادهای عملیات حرارتی را از کجا بخریم؟
فولادهای عملیات حرارتی را می توان از شرکت های تولید کننده فولاد، نمایندگی های فروش فولاد خریداری کرد. هنگام خرید فولادهای عملیات حرارتی، باید به کیفیت فولاد و استانداردهای تولید آن توجه کرد.
2. قیمت فولادهای عملیات حرارتی چگونه محاسبه می شود؟
قیمت فولادهای عملیات حرارتی بر اساس عوامل مختلفی مانند نوع فولاد، کیفیت فولاد، اندازه و شکل فولاد، روش تولید فولاد و شرایط بازار تعیین می شود. به طور کلی، فولادهای عملیات حرارتی با کیفیت بالاتر، قیمت بالاتری دارند.
3. فولادهای عملیات حرارتی در چه قیمتی به فروش می رسند؟
قیمت فولادهای عملیات حرارتی بسته به نوع فولاد، کیفیت فولاد، اندازه و شکل فولاد متفاوت است. به طور کلی، قیمت فولادهای عملیات حرارتی به ازای هر کیلوگرم محاسبه می‌شود و با توجه به این عوامل، متغیر است.
4. چگونه از قیمت روز مطلع شوم؟
برای اطلاع از قیمت روز فولادهای عملیات حرارتی، می توانید از سایت اینترنتی شرکت نورد کمک بگیرید. همچنین، می‌توانید از نمایندگی های فروش فولاد بازدید کنید. با فروشندگان فولاد تماس بگیرید و از قیمت روز فولادهای عملیات حرارتی مطلع شوید
سخن پایانی برای فولادهای عملیات حرارتی پذیر
فولادهای عملیات حرارتی ابزاری قدرتمند برای بهبود خواص مکانیکی و فیزیکی فولاد هستند. با انتخاب نوع مناسب فولاد و انجام عملیات حرارتی صحیح، می توان فولادهایی با خواص مورد نیاز برای کاربردهای مختلف تولید کرد. در این مقاله، به معرفی فولادهای عملیات حرارتی و انواع آنها پرداختیم. همچنین، روش های مختلف عملیات حرارتی و تأثیر آنها بر خواص فولاد را بررسی کردیم.
